Velen zullen Franciscus van Assisi (1182-1226) als de grootste heilige van het christendom zien en als de meest radicale navolger van Jezus van Nazareth. Om zijn visioenen staat hij ook bekend als mysticus, en biografen zoals Bonaventura zullen zijn visioen van de gekruisigde Christus en ervaring van de wondetekenen van Jezus duiden als het hoogtepunt van mystieke ervaring en omvorming. Deze ervaring greep plaats aan het eind van Franciscus’ leven, in 1224.
Het is goed bekend hoezeer Franciscus van de schepping hield; zijn preken tot de dieren staan in het collectieve geheugen van het christendom gegrift. Deze liefde voor de kosmos blijkt ook duidelijk uit zijn overbekende Zonnelied, waarin hij het Ultieme om alle elementen van de schepping prijst. De zon is het teken van Gods verlichtende invloed, de wind van de voedende aanwezigheid van God, het vuur van zijn kracht, enz. Het is duidelijk dat ze niet zomaar een teken zijn, maar een heel werkzaam teken en kanaal, d.w.z. sacrament van Gods aanwezigheid. De inspiratiebron van de christelijke ecologische beweging is dus ook een dankbare bron voor christelijke non-dualiteit of eenheidsbeleving. Bij Franciscus vinden we m.a.w. die scherpe tegenstelling tussen een goede God boven en de kwade of zondige kosmos onder niet terug.
Maar nog belangrijker is dat bij Franciscus de vereniging met en transformatie in God helemaal een kwestie van liefde is. De jonge man die een melaatse omarmde uit diepe empathie ontpopte zich geleidelijk aan tot misschien de meest welsprekende mysticus en troubadour van de goddelijke Liefde. Dat religie een zaak van liefde is, zou Franciscus ongetwijfeld helemaal beamen. In tijden van grote religieuze onverdraagzaamheid zocht hij de Sultan van Egypte op (1219), met een interreligieuze bezieling en inspanning avant la lettre. We zouden Franciscus een fedele d’Amore kunnen noemen; misschien was hij wel de inspiratiebron voor de fedeli d’Amore rond Dante.
Hij schreef ook wat we het mooiste gebed van de christenheid kunnen noemen, na het Onzevader. Zijn gebed om liefde te worden behoeft geen commentaar. Hier spreekt iemand die niet meer lief heeft, maar liefde is:
Heer, maak mij tot instrument van uw vrede: laat mij liefde brengen waar haat is, eenheid waar mensen verdeeld zijn, vergiffenis aan mensen die zwak zijn, laat mij hoop geven aan wie niet meer hoopt, geloof aan wie twijfelt; laat mij licht brengen waar het duister is en vreugde waar mensen bedroefd zijn. Heer, help mij niet zozeer om zelf gelukkig te zijn als om anderen gelukkig te maken; niet zozeer om zelf begrepen te worden als om anderen te begrijpen; niet zozeer om zelf getroost te worden als om anderen te troosten; niet zozeer om bemind te worden als om te beminnen; want als ik geef, zal mij gegeven worden, als ik vergeef, zal mij vergeven worden, als ik sterf, zal ik voor eeuwig leven. 1
(Alternatieve vertaling:)
Heer, maak mij tot een instrument van uw vrede. Daar waar haat is, laat mij liefde zaaien; daar waar onrecht is, vergeven; daar waar twijfel is, geloof brengen; daar waar wanhoop is, hoop geven; daar waar duisternis is, licht brengen; daar waar droefenis is, vreugde schenken. O goddelijke Meester, sta mij toe dat ik niet zozeer zoek naar troost, maar dat ik vertroost; begrepen te worden, maar dat ik begrijp; liefgehad te worden, maar dat ik liefheb; want het is in het geven dat wij ontvangen; het is door te vergeven dat wij vergeven worden; het is door te sterven aan het zelf dat wij in het eeuwige leven geboren worden. 2
God is liefde en mensen kunnen liefde worden en het helemaal zijn. Dan laten zij hun diepste zelf helemaal bewonen door het Goddelijke zelf en is er geen onderscheid meer.
1 Franciscus van Assisi, Gebed van Franciscus, Wikipedia.
2 Geciteerd in Andrew Harvey, Christelijke mystici, East-West Publications, Den Haag, 2000, p. 81.
religievandeliefde.wordpress.com 