Dov Baer of Ber van Mezeritch (1704-1772), ook wel ‘de (grote) Maggid’ genoemd, was leerling van de Baal Shem Tov en diens onmiddellijke opvolger in de vroeg-chassidische beweging. Hij gaf een theologisch fundament aan de extatische ervaring van de BeSHT door diens originele beleving te verbinden met de Kabbala, maar zijn geschriften getuigen ook van een oorspronkelijke ervaring.
Eigen aan zijn denken is het om de religieuze ervaring te verbinden met de twee uiterste polen van de manifestatie van God: enerzijds God als Mysterie waarin de hele schepping in de kiem vervat is (de Wijsheid) en anderzijds God als oneindige Aanwezigheid in de kosmos (de Sjechinah). We kunnen spreken van de transcendentie van God en zijn immanentie, zijn verheven ‘Omgeven’ van de schepping en zijn tedere ‘Inwonen’ in de schepping. De eerste vorm van ervaring is een bewustzijnsverdieping (of -verhoging) waarbij we het goddelijke Niets ervaren, de tweede is de ervaring van de talloze ‘vonken’ van God in mensen en dingen.
Waar de BeSHT vooral neigde naar de tweede vorm van ervaring, neigde de Maggid iets meer naar de eerste. Maar niettemin staat ook voor Dov Baer het aanhangen van God en het waarnemen van God in de wereld centraal. De mens moet het afdalen in de materie door een geestelijk opklimmen in evenwicht brengen en de materie zo vergoddelijken, om zo een radicale eenheid in de kosmos bewerkstelligen, zodat alle dualisme opgeheven wordt en de wereld her-steld wordt in God.
En in waarheid, waar men ook aan denkt, dat is waar men is. En in waarheid is de hele aarde vol van Zijn heerlijkheid, en er is geen plaats zonder Hem, en waar men ook is, daar zal men toewijding vinden aan de Schepper, moge Zijn naam geprezen worden, vanaf de plaats waar men is, want er is geen plaats zonder Hem … en overal is goddelijkheid. 1
Het is niet evident om God overal te vinden in de actuele wereld, zeker in tijden van crisis, maar toch blijft de uitnodiging staan, en misschien dringender dan ooit… De neo-chassidische beweging die vandaag weer erg bloeit, vooral in de Verenigde Staten, is getuige van deze grootse taak van de mens in de kosmos.
1 Dov Baer of Mezhirech, Likkutei Amarim, in Rachel Elior, The Paradoxical Ascent to God, SUNY, Albany, 1993, p. 21.
religievandeliefde.wordpress.com 