Van geheel het Eerste Testament is het boek van de Psalmen wellicht het meest bekende, en van de Psalmen is deze drieëntwintigste wel de meest geliefde.
De Heer is mijn herder, het ontbreekt mij aan niets. Hij laat mij rusten in groene weiden en voert mij naar vredig water, hij geeft mij nieuwe kracht en leidt mij langs veilige paden tot eer van zijn naam. Al gaat mijn weg door een donker dal, ik vrees geen gevaar, want u bent bij mij, uw stok en uw staf, zij geven mij moed. U nodigt mij aan tafel voor het oog van de vijand, u zalft mijn hoofd met olie, mijn beker vloeit over. Geluk en genade volgen mij alle dagen van mijn leven, ik keer terug in het huis van de Heer tot in lengte van dagen. 1
Ontelbare malen op muziek gezet, heeft dit korte lied van vertrouwen generaties christenen doorheen het leven begeleid. Toch is deze psalm zowat het grootste schandaal voor de rede.
De essentie van bijbelse openbaring en geloof vloeit erin samen. De psalm helpt ons aanvoelen dat er een Mysterie is dat ervoor zorgt dat alles uiteindelijk goed komt, hoe duister het bij momenten ook kan zijn. Aan dat Mysterie je hart vertrouwensvol overgeven brengt rust, vreugde en vrijheid… Hoeveel joden en christenen hebben dit niet in hun leven daadwerkelijk beleefd?
De grote paradox van religie is dat deze je pas helpt als je je eerst onvoorwaardelijk aan haar overgeeft. Maar zonder overgave aan en vertrouwen op wat je omgeeft en groter en sterker is dan jij, is nergens en nooit vrede mogelijk. Wie strijdt met de werkelijkheid, wordt door haar verpletterd. Wie het eigen ego laat openbreken door wat op zijn/haar pad komt, ervaart een ‘Herder’ die kracht en paradoxale veiligheid brengt. Dan ontstaat een diepe gemeenschap van vertrouwelijkheid tussen het eigen zelf — ons dagelijks bewustzijn — en het mysterie dat we God noemen. Dan kan liefde heersen tussen mens en God.
De essentie van geloof is basisvertrouwen; iemand die formeel een of andere religie aanhangt kan dit eventueel niet echt bezitten en een zogenaamd atheïstische persoon kan het wél bezitten. Dit basisvertrouwen is bijzonder kwetsbaar voor de gevolgen van opvoeding en genetische erfenis. Religies willen bij de kwetsbare mens dit basisvertrouwen wekken en voeden, daarom blijven zij wezenlijk voor het welzijn van de samenleving. Maar basisvertrouwen is geen blinde zekerheid dat er niets kwaads met je kan gebeuren; het is het vertrouwen dat ondanks de vermorzelende aspecten van het leven, de vreugde en een diep gevoel van vrede toch steeds zullen overwinnen.
De boodschap van Psalm 23 is het grote geschenk van het Eerste Testament aan de wereld. Ook al heb je reden om cultuurpessimistisch te zijn, ook al ben je psychisch belast en beladen en ben je eenzaam: het Leven is zò dat je toch ten diepste mag vertrouwen… Deze gave is echter ook een opgave. Wij worden uitgenodigd om elkaar te helpen dit basisvertrouwen te hebben, om elkaar te ‘herderen’ zoals het Leven ons ‘herdert’.
1 Psalm 23, in De Bijbel. Nieuwe Bijbelvertaling, Nederlands Bijbelgenootschap, 2004.
religievandeliefde.wordpress.com 