Mystiek is niet het voorrecht van religieuze mensen. Noch de mystieke ervaring, noch de mystieke theologie die eruit voortvloeit. Vaak zijn ook schrijvers, dichters en kunstenaars allerlei begenadigd met een aanvoelen dat aan het mystieke grenst of uitdrukkelijk mystiek is. Zoals mystici ook vaak begaafd zijn met een groot esthetisch talent.
De Engelse dichter Thomas Traherne (1636-1674) is zo iemand. (Al was hij ook priester.) Om de religieuze kwaliteit van zijn werk is hij heel geliefd in de Anglicaanse Kerk. Zijn meest bekende werk zijn Centuries of Meditation, korte reflecties over het (christelijke) leven. Maar ook zijn gedichten zijn betekenisvol. Hij wordt nu gezien als één van de belangrijkste van de school van de zgn. Metaphysical Poets. Men erkent de mystieke bewogenheid van vele gedichten.
Zo is er één tekst uit de Centuries die uitdrukkelijk het wezen van God en de liefde als identiek voorstelt:
Liefde is zo goddelijk en volmaakt, dat Zij waardig is einde en wezen van de Godheid te zijn. Zij is zijn goedheid en zijn heerlijkheid. We genieten daarom zo enorm van Liefde, omdat al deze voortreffelijkheden en alles daarin vervat liggen. 1
Deze goddelijke Liefde, zo vervolgt hij, is in heel de kosmos en in alles werkzaam:
Door Liefhebben, verwijdt en verheerlijkt Zij alles. Door Liefhebben, maakt Zij alles groter en vindt alles verrukking. Door Liefhebben, behaagt Zij ook anderen, zoals door Liefhebben Zij zichzelf eert en verrijkt. Maar bovenal vindt Zij door Liefhebben zichzelf. 2
Uit deze theologie en religieuze kosmologie van de liefde trekt hij ook een antropologische conclusie: het wezen van de mens als liefde-zijn:
Liefde is ook het einde van zielen, die nooit volmaakt zijn totdat ze in actualiteit zijn wat zijn in potentie zijn. Ze werden geschapen om lief te hebben en zijn donker en ijdel en troosteloos totdat ze dit doen. 3
Een andere tekst spreekt gelijkaardige taal:
God is alleen door Liefde aanwezig. Alleen door Liefde is Hij groot en heerlijk. Alleen door Liefde leeft en voelt Hij in andere personen. Alleen door Liefde geniet Hij van alle schepselen, alleen door Liefde behaagt Hij zichzelf, alleen door Liefde is Hij rijk en gezegend. O, waarom probeert u niet door Liefde alleen al deze dingen te bereiken, door Liefde alleen een ander te bereiken, alleen door Liefde? 4
Traherne zou daarom gerust in het rijtje van de fedeli d’Amore kunnen staan, zij die hun cultus wijden aan de (goddelijke) Liefde. De Anglicaanse spiritualiteit heeft vaak een warmte die je niet overal terugvindt in de katholieke en protestantse…
1-4 Thomas Traherne, Centuries of Meditations, Ed. Bertram Dobell, http://www.spiritofprayer.com, Second Century, nr. 48 en 50:
Love is so divine and perfect a thing, that it is worthy to be the very end and being of the Deity. It is His goodness, and it is His glory. We therefore so vastly delight in Love, because all these excellencies and all other whatsoever lie within it. By Loving it does dilate and magnify itself. By Loving it does enlarge and delight itself. By Loving also it delighteth others, as by Loving it doth honour and enrich itself. But above all by Loving it does attain itself. Love also being the end of souls, which are never perfect till they are in act what they are in power. They were made to love, and are dark and vain and comfortless till they do it.
God is present by Love alone. By Love alone He is great and glorious. By Love alone He liveth and feeleth in other persons. By Love alone He enjoyeth all the creatures, by Love alone He is pleasing to Himself, by Love alone He is rich and blessed. O why dost thou not by Love alone seek to achieve all these, by Love alone attain another self, by Love alone.
religievandeliefde.wordpress.com 